Alþjóðastarf
Algjörlega yfirþyrmandi aðstæður
06. júní 2025
Þegar Hólmfríður Garðarsdóttir ljósmóðir starfaði á neyðarsjúkrahúsi Rauða krossins á Gaza var ástandið oft erfitt. Tugir særðra gátu komið samtímis sem var krefjandi fyrir alla og hratt gekk á birgðir. Nú hefur sá fjöldi margfaldast. Hátt í 200 hafa komið samtímis. „Þetta hlýtur að hafa verið algjörlega yfirþyrmandi fyrir starfsfólkið sem er að vinna þarna.“

Fólk í streituástandi. Svangt og á stöðugum flækingi undan loftárásum sem gerðar eru hvenær sem er sólarhringsins. Hræðsla og óöryggi.
„Það er hræðilegt ástand þarna,“ segir Hólmfríður Garðarsdóttir ljósmóðir sem fór sem sendifulltrúi Rauða krossins á Íslandi til starfa á neyðarsjúkrahúsi hreyfingarinnar á Gaza í fyrra og er enn í sambandi við kollega sem þar vinna. Í viðtali við Spegilinn á Rás 1 lýsti hún ástandinu eins og það var er hún starfaði á sjúkrahúsinu og hvernig það er orðið í dag. „Ástandið var engan veginn gott þegar ég var þarna og mér sýnist á öllu að það hafi versnað.“
Neyðarsjúkrahúsið var sett upp í maí á síðasta ári í borginni Rafah á suðurhluta Gaza, skammt frá landamærunum að Egyptalandi. Rauði krossinn á Íslandi er meðal 15 landsfélaga sem standa að rekstri spítalans og hafa fjórir sendifulltrúar á vegum félagsins unnið þar tímabundið frá opnun.

Starfsemin er í tjöldum enda aðeins hugsuð til bráðabirgða, þar til neyðarástand líður hjá og aðrar sjúkrastofnanir geta tekið við. „Í þessu tilfelli er það ekki hægt og spítalinn er enn í rekstri rúmu ári síðar,“ segir Hólmfríður.
Í fyrrasumar er hún var þar að störfum komu oft hópar særðra í einu á bráðamóttöku spítalans. Slíkt er kallað „fjöldatrauma“ útskýrir Hólmfríður. Og við þær aðstæður þurfa allir að leggjast á eitt. „Ég man eftir einu tilfelli þar sem komu þrjátíu til fjörutíu manns í einu og það létust tíu hjá okkur. Þetta var fólk á öllum aldri.“
Að taka á móti slíkum fjölda, á sjúkrahúsi sem útbúið er fyrir 60 sjúklinga, er mjög krefjandi og hratt gengur á allar birgðir. „Nú er ég nýbúin að heyra í okkar fólki úti og ég get tekið sem dæmi að fyrir þremur dögum kom hópur af slösuðum, 184 í einu. Og þeir voru flestir með skotsár eftir að hafa verið að reyna að sækja aðstoð við dreifingarstöð hjálpargagna. Hugsanlega að reyna að ná sér í mat. Af þessum 184, sem komu þá nánast á einu bretti, þá voru nítján fljótlega úrskurðaðir látnir og átta létust fljótlega á eftir. Ég er að reyna að ímynda mér hvernig þessi atburður hefur verið á sjúkrahúsinu. Þetta hlýtur að hafa verið algjörlega yfirþyrmandi fyrir starfsfólkið.“

Hólmfríður hefur áratuga reynslu af hjálparstarfi og hefur starfað í löndum á borð við Sýrland, Úkraínu og Afganistan. Aðstæðurnar á Gaza eru með því allra erfiðasta sem hún hefur mætt. „Gífurlegar sprengjuárásir, óöryggi. Og þetta gerist bara hvenær sem er á sólarhringnum. Aðstæður eru svo ómannúðlegar. Það er mjög hræðilegt ástand þarna.“
Íbúar Gaza hafast flestir við í tjöldum og skortur er á öllum helstu lífsnauðsynjum. „Og við þetta bætist að fólk er í streituástandi – stöðugt,“ segir Hólmfríður. „Það er hræðsla og óöryggi. Svo er fólk með fatlanir og langveikt sem fær ekki þá aðstoð sem það þarf á að halda. Þau eru stöðugt að færa sig. Þetta er eins og bylgja sem fer fram og til baka. Þau fara með það litla sem þau eru með á næsta stað og síðan fara fljótlega á næsta stað. Þetta eru gífurlega erfið lífskjör eins og staðan er núna.“
En lífið heldur áfram. Börn halda áfram að fæðast. Og vekja vonir í brjósti fólks. Að því varð Hólmfríður oft vitni er hún tók á móti börnum á fæðingardeild neyðarsjúkrahússins. „Eins og ein móðir, sem hafði fætt son, sagði við mig: „Kannski breytir hann öllu í framtíðinni“.“
Hér getur þú hlustað á viðtalið við Hólmfríði.
Fréttir af starfinu
Fréttayfirlit
Fordæmalaus fjöldi særðra komið á neyðarsjúkrahúsið
Alþjóðastarf 03. júní 2025Á einni viku hefur starfsfólk neyðarsjúkrahúss Rauða krossins í Rafah fimm sinnum tekið á móti miklum fjölda særðra í einu. Á sunnudag voru þeir 179. Í morgun voru þeir 184. „Almennir borgarar sem reyna að nálgast mannúðaraðstoð ættu ekki að þurfa að standa frammi fyrir hættu,“ segir í yfirlýsingu Alþjóðaráðs Rauða krossins.

Stærstu sveitarfélögin við Eyjafjörð semja við Rauða krossinn
Innanlandsstarf 27. maí 2025Fjallabyggð hefur bæst í hóp þeirra sveitarfélaga er samið hafa við Eyjafjarðardeild Rauða krossins um söfnun, flokkun og sölu á fatnaði og öðrum textíl á svæðinu. „Stór áfangi,“ segir Ingibjörg Halldórsdóttir deildarstjóri.

Starfsmenn Alþjóðaráðs Rauða krossins drepnir á Gaza
Alþjóðastarf 25. maí 2025„Dauði Ibrahims og Ahmad, félaga okkar hjá Alþjóðaráði Rauða krossins, er hryggileg áminning um hversu grafalvarleg staða almennra borgara er,“ segir Gísli Rafn Ólafsson, framkvæmdastjóri Rauða krossins á Íslandi. „Á Gaza er enginn staður öruggur.“